Wielu przedsiębiorców myśli, że skoro dana firma nie zastrzegła swojego znaku towarowego, to prawo jej marki nie chroni. Tyle, że to mit. Co prawda ustawodawca nie zmusza do zastrzegania swoich marek, ale daje pewne narzędzia do obrony firmom, które pierwsze używały swojej nazwy. Jak zatem wygląda darmowa ochrona praw do marki firmy? I dlaczego rejestracja znaku towarowego na tym tle daje nieporównywalnie lepsze zabezpieczenie?
Koszty ochrony nazwy firmy
Ten aspekt jest zdecydowanie największym atutem ochrony nazwy firmy bez rejestracji. W tym przypadku jest ona bowiem zupełnie darmowa. Z tego względu wielu przedsiębiorców, szczególnie tych, którzy dopiero wchodzą na rynek, poprzestają na tym rodzaju ochrony.
W przypadku rejestracji znaku towarowego ponosisz opłaty urzędowe oraz inwestycję w postaci pomocy rzecznika patentowego. Opłaty zależą w głównej mierze od ilości klas towarowych. Reguluje to tzw. klasyfikacja nicejska. W klasach znajdują się towary i usługi, które pod znakiem towarowym oferujesz. Można to porównać do klasyfikacji PKD.
Zwykle opłaty urzędowe na Polskę mieszczą się w przedziale 1-2 tys. zł, a na Unię Europejską między 850 a 1050 EUR. Co istotne obejmują one od razu 10 letnie prawo ochronne.
Z czego można wywodzić prawo do marki firm?
Nie wierz w popularny mit, jakoby sam fakt rejestracji firmy w CEIDG bądź KRS gwarantował prawo do marki. Nie ma to znaczenia. Kluczowe jest to, kto pierwszy rozpoczął komercyjny użytek z danej nazwy. Jak zatem wykazać to pierwszeństwo? Musisz zebrać dowody na poparcie Twoich twierdzeń, np. faktury, oferty, maile z klientami, ich oświadczenia, etc. Ostatecznej oceny dokona jednak sąd, a wynik nigdy nie jest w 100% pewny.
Ochronę nazwy firmy bez rejestracji możesz wywodzić z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji lub kodeksu cywilnego (tzw. prawo do firmy). Jednak samo podanie podstawy prawnej to za mało. Musisz dodatkowo udowodnić zakres terytorialny działalności w połączeniu z oferowanymi towarami lub usługami. W praktyce najczęściej okazuje się, że ta bezpłatna ochrona jest typowo lokalna. Zasady gry zmienia dopiero rejestracja znaku towarowego.
Po przejściu całej procedury przed Urzędem Patentowym otrzymasz świadectwo ochronne. Twoje prawa do marki firmy są dzięki temu formalnie odnotowane. Ten dokument informuje: co zastrzegłeś tj. nazwę czy logo, w ramach jakich klas towarowych i na jakim terytorium. To sprawia, że udowodnienie przysługujących Ci praw ogranicza się jedynie do pokazania świadectwa.
Zakres ochrony marki firmy
Prawa do znaków zarejestrowanych czy niezarejestrowanych zawsze są w pewien sposób ograniczone. To nie jest tak, że nikt nie może użyć identycznej nazwy. Może, o ile jest z zupełnie innej branży i nie będzie to wywoływać pomyłek.
Kluczowe jest, aby znać zakres ochrony swojej marki. W przypadku ochrony darmowej musisz wykazać do ochrony jakich towarów lub usług używasz konkretnej nazwy marki. Jest to o tyle istotne, że ochronę uzyskasz tylko w tym zakresie, który zdołasz udowodnić.
Rejestrując znak towarowy te kwestie są precyzyjnie uregulowane. Od dnia zgłoszenia będziesz miał ochronę na konkretne terytorium kraju, w zakresie niszy biznesowej, którą opisujesz pojęciami z klasyfikacji nicejskiej. To generalnie eliminuje niepewność prawną co do zasięgu ochrony.
Jak ochronić nazwę firmy, która jeszcze nie istnieje?
Darmowa ochrona dotyczy wyłącznie tych przedsiębiorców, którzy już działają na rynku. Nie możesz rościć sobie żadnych praw do nazwy firmy na etapie jej wymyślania. Tu również funkcjonuje popularny mit, że jako pomysłodawca marki, chronią Cię prawa autorskie. W większości przypadków nazwy firm nie są utworami – są zbyt proste i pozbawione piętna twórczego.
Okazuje się jednak, że jest prosty sposób, abyś stał się posiadaczem wymyślonej przez siebie nazwy. Zarejestruj słowny znak towarowy na siebie jako osobę fizyczną. Później będziesz miał 5 lat na to, aby rozpocząć komercyjną działalność. Po tym czasie konkurencja może podjąć skuteczne próby wygaszenia Twojego znaku towarowego.
Walka z nieuczciwą konkurencją
To zdecydowanie jedna z największych wad darmowej ochrony praw do marki. Walka z nieuczciwą konkurencją jest tutaj mocno utrudniona. Dlaczego? Ponieważ nie dysponujesz żadnym konkretnym dowodem, że prawa do marki Ci przysługują. Jeżeli zobaczysz, że ktoś posługuje się podobną nazwą na Allegro czy Facebooku, to wysłanie do tych portali skargi raczej nic nie da. Również skierowanie do takiej firmy pisma ostrzegawczego może nie zrobić na niej wrażenia. Co więcej, często taki zaatakowany podmiot, w pierwszym odruchu sam zgłasza sporną nazwę do rejestracji.
A co w przypadku posiadania zastrzeżonego znaku towarowego? Tu na podstawie świadectwa ochronnego skutecznie zablokujesz działania konkurenta na portalach sprzedażowych oraz w mediach społecznościowych. Administratorzy bez dyskusji respektują dokument, jakim jest świadectwo ochronne. Można powiedzieć nawet przewrotnie, że ten dokument ich hipnotyzuje.
Mało osób zdaje sobie z tego sprawę, ale dzięki formalnej rejestracji usuniesz nieuczciwą konkurencję z Allegro dosłownie w kilka godzin. Wszystko bez udziału sądu, kosztownych procesów a nawet prawników. Wystarczy wysłanie mailowo skargi.
Ochrona przed trollami patentowymi
Jeżeli Twoja nazwa firmy nie jest zastrzeżona, to może paść łatwym łupem tzw. trolli patentowych. Co gorsza, takim złodziejem marki może być nawet Twój były wspólnik bądź pracownik. Jeżeli uprzedzi Cię i zgłosi Twoją nazwę firmy na siebie, to może Cię z łatwością usunąć z rynku. Przykładowo właśnie z portali sprzedażowych typu Allegro.
Oczywiście możesz podjąć próbę unieważnienia znaku towarowego, ale nie wydarzy się to z dnia na dzień. Może okazać się, że jeszcze przed zakończeniem postępowania zostaniesz w dużej mierze odcięty od kluczowego kanału sprzedaży.
Tymczasem, jeżeli jako pierwszy zarejestrujesz znak towarowy, to informacja o tym znajdzie się w oficjalnym rejestrze Urzędu Patentowego. Dzięki temu trolle patentowe, które będą zainteresowane przejęciem Twojej marki, szybko odkryją, że nie będziesz dla nich łatwym przeciwnikiem. Taka prewencja eliminuje ryzyko tego typu sporów.
Podsumowanie
Z powyższych rozważań jednoznacznie wynika, że rejestracja znaku towarowego jest dla przedsiębiorcy opłacalna. Nie tylko zyskujesz konkretną ochronę Twoich praw do marki, ale także skuteczne narzędzie w walce z nieuczciwą konkurencją.
Czas to pieniądz, a świadectwo ochronne pomoże Ci szybko rozwiązywać problemy biznesowe i często w ogóle im zapobiec. Nie tracisz czasu na wieloletnie spory o niepewnym rezultacie, bo najczęściej konkurent widząc jaką ochroną dysponujesz zmieni nazwę firmy. Alternatywą dla niego jest wieloletni spór.