Wegetarianizm w dawnych czasach uprawiany przez wyznawców religii wschodnich wywodził się głównie z przyczyn religijnych czy też filozoficznych. Dziś w XXI wieku jego podłożem ideologicznym są najczęściej czynniki etyczne, ekologiczne i zdrowotne.
Dieta wegetariańska eliminuje mięso i produkty odzwierzęce takie jak smalec, sery podpuszczkowe czy tez żelatyna, jednak z pewnych względów, do dziś niejasna bywa dla niektórych osób kwestia „wegetarianizm a ryby”. Dużo osób zadaje bowiem pytanie, czy wegetarianin może jeść ryby, czy też podobnie jak z mięsa powinien z nich zrezygnować? Warto przyjrzeć się temu zagadnieniu i zastanowić się, jak naprawdę postrzegana jest przez wegan i wegetarian kwestia jedzenia ryb.
Na czym polega dieta wegetariańska?
Dieta wegetariańska polega na świadomym zrezygnowaniu z jedzenia mięsa. Jej podłożem ideologicznym mogą być kwestie moralne, etyczne bądź zdrowotne., Słownik PWN określa wegetarianizm jako: sposób odżywiania się polegający na wyłączeniu z diety mięsa, ryb i wszystkich, lub tylko niektórych, produktów pochodzenia zwierzęcego.
Prąd ten przybył do Europy prawdopodobnie z Azji od braminów, joginów i buddystów, którzy uważali mięso za pokarm nieczysty, nie spożywając go. Wpływy tej diety można było znaleźć także na terenach południowych Włoch, gdzie w niektórych zakonach istniał zakaz jedzenia mięsa. Wegetarianami było w wielu starożytnych filozofów: Pitagoras, Sokrates, Platon czy Seneka. Utożsamiali się z nią do tego stopnia, iż wegetarianizm czasami określany jest zamiennie jako dieta pitagorejska. W Europie, wegetarianizm pojawił się w VI w p.n.e. ale rozkwitł dopiero w XIX wieku, gdy powstało wiele zrzeszeń działających na rzecz wegetarianizmu, jak chociażby Międzynarodowa Unia Wegetariańska czy Vegetarian Society – Stowarzyszenie Wegetariańskie.
Dieta wegetariańska polega na eliminacji z jadłospisu wszelkiego rodzaju mięs, w tym drobiu, ryb i owoców morza. Opiera się głównie na pokarmach roślinnych ale dozwolone są w niej również produkty mleczne i jaja.
Dietę wegetariańska może stosować każdy, niezależnie od wieku, stopnia aktywności fizycznej czy rodzaju wykonywanej pracy, zawiera ona bowiem wszystkie potrzebne dla zdrowia grupy produktów.
Rodzaje wegetarianizmu
Istnieją różne rodzaje diety jarskiej, które potocznie nazywa się różnymi rodzajami wegetarianizmu. Do nich zaliczamy:
- laktoowowegetarianizm – klasyczna dieta wegetariańska, wyłączająca mięso, jednak dopuszczająca niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak nabiał czy miód.
- owowegetarianizm – dieta eliminująca mięso, dopuszczająca spożywanie jajek jako jedynych produktów pochodzenia zwierzęcego,
- weganizm – dieta polegająca na rezygnacji ze wszystkich produktów odzwierzęcych a więc także z mleka, serów, jajek czy miodu,
- fleksitarianizm – dieta dopuszczająca okazjonalne, rzadkie spożywanie różnych rodzajów mięsa,
- semiwegetarianizm – dieta wykluczająca tylko czerwone mięsa i przyzwalająca na spożywanie ryb, nabiału, jaj oraz drobiu,
- pollowegetarianizm, dieta dopuszczająca w diecie mięso kurczaka,
- pescowegetarianizm zwany również ichtiwegetarianizmem, dieta dopuszczająca jedzenie ryb i owoców morza,
- witarianizm – dieta polegająca na spożywaniu wyłącznie surowych warzyw i owoców,
- fruktarianizm – dieta oparta jedynie na spożywaniu owoców , które w sposób naturalny samoistnie od odpadły od rośliny.
Czy wegetarianie mogą jeść ryby i owoce morza?
Rozważenie kwestii „wegetarianie a ryby”, nie powinno sprawiać żadnych wątpliwości. W przypadku wegetarianizmu, ograniczenie spożywania mięsa nie dotyczy tylko produktów wołowych, drobiowych czy wieprzowych ale również i ryb oraz owoców morza. Dlatego też na pytanie, czy wegetarianie mogą jeść ryby odpowiedź jest oczywista – Nie. Ryby jak i owoce morze są mięsem a nie rośliną, więc wegetarianizm nie dopuszcza ich spożywania.
Dlaczego wobec tego niektórzy wegetarianie jedzą ryby? Takie osoby nie powinny nazywać się wegetarianami a najwyżej pescowegetarianami lub ichtiwegetarianami. Pojęcie „wegetarianizm” jest tożsame z podstawową dieta określaną szczegółowo jako laktoowowegetarianizm, która jedzenia ryb nie dopuszcza.
Jednakże, pomyłki mogą być spowodowane poprzez mylenie wegetarianizmu z posiłkami postnymi, które w naszej tradycji dopuszczają jedzenie ryb w okresie Wielkiego Postu. W dniach tych, praktycznie rekomendowane jest zastępowanie mięsa rybami a śledź czy karp należą w naszej kulturze do tradycyjnych postnych dań. Zwyczaje te mogą być dla niektórych mylące i dlatego warto zaznaczyć, iż kuchnia postna spożywana w Polsce nie ma nic wspólnego z ideą wegetarianizmu.
Czy z kolei weganie jedzą ryby? Skądże. Ich dieta jest jeszcze bardziej restrykcyjna jak dieta wegetariańska, więc tym bardziej nie dopuszczają oni jedzenia ryb.
Semiwegetarianizm a jedzenie ryb
Semiwegetarianizm to odmiana diety jarskiej, która zakłada ograniczenie spożywania mięsa, szczególnie czerwonego, dopuszcza zaś spożywanie drobiu bądź ryb, jaj, mleka i jego przetworów. Wśród dietetyków, semiwegetarianizm cieszy się uznaniem, natomiast budzi on kontrowersję wegetarian i wegan. Nazwa semiwegetarianizm w dosłownym tłumaczeniu oznacza półwegetarianizm. Dzieli się on na:
- pollowegetarianizm – dopuszczający jedzenie mięsa drobiu,
- pescowegetarianizm inaczej zwany ichtiwegetarianizmem – dopuszczający spożywanie mięsa ryb i owoców morza.
Wegetarianizm jak i weganizm nie akceptuje uboju zwierząt i cierpienia, jakiego doświadczają. Oprócz bydła, trzody chlewnej i drobiu, idea niekrzywdzenia zwierząt dotyczy również i ryb, stąd oburzenie osób, które ją praktykują, na wprowadzenie słowa „wegetarianizm” w określeniu diety dopuszczającej mięso. Wegetarianie nie zgadzają się również na spożywanie niektórych wyrobów pochodzących z uboju zwierząt, takich jak żelatyna czy smalec w związku z tym uważają, iż nazwa semiwegetarianizm jest wprowadzająca w błąd i nie powinna mieć zastosowania.